Elektrik kesintisi, elektrik enerjisinin kesintiye uğraması ve tüketim noktalarına tedarikin herhangi bir nedenle yapılamaması demektir. Elektrik kesintisi nedenleri teknik ve teknik olmayan sebepler olarak ikiye ayrılabilir. Teknik olmayan elektrik kesintisi sebepleri aşağıda sıralanmıştır: 1- Perakende satış sözleşmesinin sona ermesi (aboneliğin iptal olması) 2- Kullanım yerinde kaçak veya usulsüz elektrik tüketimi yapıldığının tespit edilmesi 3- Elektrik faturasının ödenmemesi Teknik elektrik kesintisi nedenleri ise şunlardır: 1- Enerji yetersizliği 2- Bakım çalışmaları 3- Arızalar ve onarım çalışmaları Elektrik kesintisi nedenleri ile ilgili detaylı bilgi aşağıda yer almaktadır. 1- ELEKTRİK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ İLE ELKTRİK KESİLMESİ Düşük tüketimli elektrik tüketicilerinin elektrik tedariği iki farklı çeşit sözleşme ile gerçekleşebilir. Tüm tüketiciler sayaçlarını aktif ettiklerinde bölgelerindeki görevli elektrik tedarik şirketi ile perakende satış sözleşmesi yapar. Bu sözleşme son kaynak elektrik tedariği kapsamında kurulan sözleşmedir ve elektrik tedariği ulusal elektrik tarife fiyatlarından sağlanır. Serbest tüketiciler ise daha sonra serbest elektrik tedarikçileri ile sözleşme kurarak serbest piyasadan enerji alabilir. Bu sözleşmelere ise elektrik tedarik sözleşmesi adı verilir. Görevli elektrik tedarik şirketleri ile kurulan elektrik sözleşmesi belirsiz sürelidir ve kendiliğinden sona ermeyen bu elektrik sözleşmesinin sona ermesi ile elektrik kesintisi yaşanma durumu söz konusu olmaz. Elektrik tüketicisinin bir talebi kendiliğinden sona ermez. Ancak tüketici talebi ile sona erebilecek bu sözleşmenin sona ermesi için internet üzerinden ya da yazılı olarak görevli elektrik tedarik şirketine başvuru yapılabilir. Söz konusu başvuruda, sözleşmenin sona erdirilmek istendiği tarihe yer verilebilir. Bu durumda tüketicinin istediği tarihte sözleşmenin sona ermesi için şirkete yaptığı başvuru tarihi ile sözleşmenin sona ermesini istediği tarih arasında en az 5 günlük süre olmalıdır. Bu başvurular ŞİRKET tarafından, belirtilen tarihin en az 2 gün öncesinden elektriğin kesilmesi için dağıtım şirketine kayıt altına alınmak suretiyle bildirilir. Bunun dışındaki başvurular şirket tarafından kayıt altına alınmak suretiyle elektriğin kesilmesi için en geç başvuruyu izleyen gün sonunda, dağıtım şirketine bildirilir. Sözleşme, elektriğin kesildiği tarihte sona erer. Önceki dönemlerde yaşanan bir diğer konu da tedarikçi değiştiren bir tüketicinin elektrik sözleşmesinin sona ermesi ile elektrik kesilmesi durumuydu. Genellikle tedarikçiler tarafından tek taraflı yapılan sözleşme fesihleri nedeniyle tüketiciler herhangi bir sözleşmeleri olmadan elektrik tüketmekte ve dolayısı ile usulsüz elektrik kullanmak durumunda kalmaktaydı. Elektrik kesintisi yaşamamak için tüketicilerin bölgelerindeki görevli tedarik şirketine fiziki olarak gidip perakende satış sözleşmesi kurmaları gerekiyordu. Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’nin 21. maddesi uyarınca artık tüketicilerin serbest elektrik sözleşmesinin sona ermesi ile elektrik kesilmesi durumu ortadan kalkmış oldu. Tedarikçilerin herhangi bir nedenle elektrik sözleşmesini feshetmesi durumunda tüketicilerin elektrik tedariği bölgedeki görevli elektrik tedarik şirketi tarafından sağlanmaya başlar ve herhangi bir ek işlem yapmaya gerek kalmadan elektrik enerjisi kesintisiz olarak sağlanmaya devam eder. 2-KAÇAK VEYA USULSÜZ ELEKTRİK KULLANIMI’NIN TESPİT EDİLMESİ Kaçak elektrik kullanımı ile usulsüz elektrik tüketimi birbirinden ayrı durumlardır ve her iki duruma ilişkin esaslar Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’nin yedinci bölümünde belirtilmiştir. Kaçak elektrik enerjisi kullanımı elektrik şebekesine direkt olarak fiziki müdahalede bulunarak herhangi bir ölçüm noktası olmaksızın elektrik enerjisi kullanımını ifade ederken, usulsüz elektrik tüketimi sözleşme ve benzeri fiziki olmayan, kâğıt üzerinde usule ilişkin yanlış kullanımları ifade eder. Kaçak elektrik kullanımının tespit edilmesi ile birlikte Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’nin 43. maddesi uyarınca işlem tahsis edilerek elektrik kesilir ve bölgenin elektrik dağıtım şirketi, kaçak elektrik kullanımı gerçekleştiren kişiler ile ilgili Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunur. Usulsüz elektrik kullanımı ise Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’nin 48. maddesi uyarınca aşağıdaki hallerde gerçekleşir: • Tüketicinin gerçek abone grubunun dışında bir abone grubundan enerji tüketimi gerçekleştirmesi • Tüketicinin bir başka kişi adına düzenlenmiş sözleşme ile elektrik tüketmesi • Tüketicinin kendi tesisatından başka tüketicilere elektrik satması • Güç trafosundaki değişikliklerin zamanında ibraz edilmemesi • Kapasite artışının usulüne uygun yapılmaması Usulsüz elektrik kullanımının tespiti durumunda tüketiciye usulsüzlüklerin giderilmesi için 15 gün süre verildiğini bildiren kesme ihbarı bırakılır. Tüketicinin bu ihbarın tebliğ edilmesinden sonraki 15 gün içinde usulsüzlükleri giderememesi durumunda ise elektrik kesilir. 3- ELEKTRİK FATURASI’NIN DÜZENLİ ÖDENMEMESİ Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’nin 35. maddesine göre elektrik faturasının düzenli ödenmemesi durumunda serbest olmayan tüketicilerin ve son kaynak tedariki kapsamındaki tüketicilerin faturada belirtilen son ödeme tarihine kadar elektrik faturasını ödememesi durumunda elektrik tedarik şirketi borcun ödenmesi için en az 5 iş günü daha süre veren ikinci bir yazılı bildirim daha yapar. Bu bildirimde verilen süre içerisinde borcun ödenmemesi durumunda elektriğin kesileceğini de belirtir. İkinci bildirimde verilen süre içerisinde ödemenin yapılmaması durumunda, görevli tedarik şirketinin bildirimi üzerine, bildirim tarihinden itibaren en geç 5 iş günü içerisinde dağıtım şirketi tarafından kesme bildirimi düzenlenerek kullanım yerinin elektriği kesilir ve kesme bildiriminin bir örneği kullanım yerine bırakılır. Bu bildirimin yapılmasının ardından 15 gün içinde tüketici yükümlülüklerini yerine getirmemiş olursa elektrik kesilir. Serbest tüketici olarak elektrik tedarikçisi değiştirildiğinde yeni tedarikçi elektrik faturasının düzenli ödenmemesi ya da hiç ödenmemesinden dolayı tüketicinin elektriğinin kesilmesi ise söz konusu değildir. Sözleşme kapsamında gecikme bedeli tahakkuk ettirerek borcun ödenmesi talebinde bulunur fakat elektrik enerjisini kesme yetkileri bulunmadığından elektrik faturasının düzenli ödenmemesi durumunda serbest tüketicilerin elektrikleri kesilmez. ELEKTRİK ARIZASI İLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKENLER Elektrik arızası neden oluyor? Elektrik kesintisi neden oluyor? Bu konularda bilinmesi gerekenlere göz atacak olursak; Elektrik arızaları günümüzde gelişen teknoloji ve elektriğin evlere ya da işyerlerine ulaştırılmasından sorumlu dağıtım şirketlerinin özelleşmeleri sonucunda hizmet kalitelerinin gün geçtikçe yükselmesinden dolayı oldukça azalmıştır. Yaşanan arızalarla ilgili bu şirketlerde 24 saat çalışarak hızlıca gerekli müdahaleleri yaparlar ve tüketicilerin bu arızalardan en az şekilde etkilenmelerini sağlarlar. Tüketiciler yaşadıkları bölgede görevli dağıtım şirketinin internet sitesi ya da 186 numaralı telefondan arızalarla ilgili bilgilendirmelere kolayca ulaşabilir. Elektrik kesintilerinin ise birçok sebebi olabilir, bunlar: • Dağıtım sisteminde yaşanan kablo kopması, trafo arızası gibi anlık arızalar, • Planlı bakım onarım çalışmaları, • Tüketim yerinde bulunan panodan kaynaklı bir sıkıntı, • Tüketim yerlerinde bulunan ve elektrik kaçağı durumlarında enerjiyi kesen sigorta kutusu kaynaklı bir sıkıntı, • Tüketicinin ödenmemiş faturası olması gibi durumlardır.

Elektrik arızaları konusunda Elektrik Arıza İletişim Numarası 186 aranarak veya dağıtım şirketi internet sitesinde gerekli bilgilere ulaşmak oldukça kolaydır. Dönem dönem bölgenizdeki dağıtım şirketi, alınan hizmetin kalitesini arttırmak ve hizmet sürekliliğini sağlayabilmek amacıyla planlı bakım onarım çalışmaları yapabilir. Bu çalışmaların süreleri ve tarihleri internet sitelerinde ve 186 numaralı telefonun sesli yanıt sisteminde her hafta başı yayınlanır. Bu kanallar kontrol edilerek yaşanacak çalışma kaynaklı kesintilere karşı tedbirli olunabilir. Apartman içi sorunlar sebebiyle de kesintiler yaşanabilir. Böyle durumlarla karşılaşıldığında uzman bir elektrikçiden hizmet almak gerekir. Aynı durum ev içi sigorta kutusundan kaynaklanabilecek kesintiler için de geçerlidir. Böyle bir durumla karşılaşıldığında öncelikle atmış olan sigorta düzeltilmelidir. Elektrik arızası devam ederse mutlaka uzman bir elektrikçiden hizmet alın. Bu durumlar dışında elektrik kesintisi yaşanıyorsa, fatura ödemeleri kontrol edilmeli ve elektrik tedarikçisi ile iletişime geçilmelidir.

Elektrik arızası sonrası elektrikle çalışan cihazların bozulması durumu arızanın kaynağına göre değişiklik göstermekle birlikte genellikle voltaj değişikliği ile sonuçlanan arızaların oluşması ile meydana gelir. Elektrikli cihazlar belirli voltajlarda çalışmak için üretilmiş olduklarından arıza kaynaklı voltaj değişiklikleri cihazların bozulmasına neden olabilir. Elektrikli cihazların bozulması durumu ayrıca sık yaşanan elektrik kesintileri sonucunda da meydana gelebilir.

Elektrik kesintisi ya da elektrik arızası sonrası elektronik cihazlar bozulursa bunların onarım ya da zararın tazmini sorumluluğu ilgili dağıtım şirketindedir. Bu sürece ilişkin usul ve esaslar Elektrik Dağıtımı ve Perakende Satışına İlişkin Hizmet Kalitesi Yönetmeliği’nin 26. maddesinde belirtilmiştir. Buna göre elektrik kesintisi ya da arızası sonrası elektronik cihazlar bozulur ise süreç şu şekilde işlemelidir: • Hasarın oluşmasından en fazla 10 iş günü içinde bölgenin görevli elektrik dağıtım şirketine talepte bulunmalıdır. • Bunun akabinde dağıtım şirketi 10 gün içinde inceleme yapar ve aynı süre içinde incelemenin sonucunu belirler. • Dağıtım şirketi tamiratın ödemesini tüketiciye yapabilirken, tamiratı kendi de gerçekleştirebilir. Ancak bu sürecin en fazla 10 iş günü içinde tamamlanması esastır. • Zararın tamiren edilemeyecek kadar büyük olması durumunda dağıtım şirketi zararı tazmin eder.

Elektrik kesintisi ile hasar gören teçhizatın onarılmaması durumunda cihazın bedeli tüketiciye ödenir.

Elektrik kesintisi ile teçhizatın onarılamayacak kadar hasar görmesi durumunda cihaz bedelini (bildirimlerin ve tespitin usule uygun olarak yapılmış olması durumunda) bölgedeki görevli elektrik dağıtım şirketi öder.

Her Türk vatandaşının her konuda mahkemeye gidebileceği gibi, bu konuda da mahkemeye gidilebilir. Ancak öncelikle mahkeme öncesindeki tüm sürecin tamamlanmış olması gerekmektedir. Dağıtım şirketlerine yapılan başvurularda olumsuz sonuç alan tüketicilerin ilk olarak CİMER üzerinden Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na (EPDK) konuyu anlatır bir şikayette bulunması tavsiye edilir.

Planlı elektrik kesintisi, elektrik dağıtım şirketlerinin daha önceden planlamış olduğu bakım, onarım ya da yeni yatırımlar nedeniyle önceden belirlenmiş bir plan dahilinde yapılan çalışmalar nedeniyle şebekeye elektrik verilmesi durumunda yaşanan kesintilerdir. Planlı olarak toplam elektrik kesintisi yapılabilecek zaman yönetmelikle kısıtlanmıştır.

Planlı elektrik kesintileri bildirimli kesintiler olduğundan bu kesintilerden bölgenizdeki elektrik dağıtım şirketinin internet sitesinden haberdar olabilirsiniz. Ayrıca bölgenizdeki planlı kesintiler için bildirimler, elektrik dağıtım şirketleri tarafından kısa mesaj olarak da cep telefonunuza iletilir. Tüm bu kanalların yanında 186 numaralı çağrı merkezi aranarak sesli yanıt sisteminden de planlı kesinti bilgisi öğrenilebilir.

Bölgedeki görevli elektrik dağıtım şirketi tarafından verilen elektrik arıza servisleri 24 saat hizmet verir. Hizmet almak için 186’yı arayabilirsiniz.

Elektrik kesintisi sırasında, elektrik şebekesinden ve tüm arızalardan sorumlu tek şirket olan bölgenizdeki elektrik dağıtım şirketini arayarak bilgi alabilirsiniz. Elektrik dağıtım şirketinizin çağrı merkezini arayabileceğiniz gibi, telefonunuzdan 186’yı tuşlayarak da çağrı merkezlerine ulaşabilirsiniz.

6 Haziran 2014 Tarih ve 25494 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği’ne göre Elektrik Kullanıcısının tesisleri iç tesisler olarak adlandırılır ve 3’e ayrılır: - Sürekli elektrik tesisleri, - Bağımsız alçak gerilim elektrik tesisleri, - Geçici elektrik tesisleri. Genel olarak ev ve işyerlerindeki elektrik tesislerine sürekli elektrik tesisleri denir. Elektrik kullanıcısının tesisi hangi şartları sağlamalıdır konusunda yönetmeliğe uygun olarak yetkilendirilmiş bir elektrik tesisatçısı ya da yine yönetmelikte belirtilen yeterliliğe sahip Elektrik Mühendisleri odasına kayıtlı bir kuruluştan proje desteği alınmasıdır. Bilinçsiz ve yetkisiz kişilerce yapılabilecek tesisat işlemleri can ve mal kaybına sebep olabilir. Bu sebeple yönetmeliğin yetkilendirdiği kişilerin danışmanlığı dışında bir işlem yaptırılmamalıdır.

Kuşların mevsimsel nedenlerle toplu olarak daha sıcak bölgelere gitmesi kuş göçü olarak adlandırılır. Kuş göçleri elektrik kesintisine sebep olur mu? Sorusunun cevabı ise; Geçmiş yıllarda kuşların göç yolları üzerinde bulunan dağıtım ve iletim hatları kuşların çarpmaları sonucu hep kuşların ölümlerine hem de elektrik kesintilerine sebep oluyordu. Yıllar içerisinde hem gelişen teknoloji ve yapılan araştırmalar sonucunda hem de doğa ve hayvanları koruma bilincinin yayılmasıyla bu konuda önlemler alınmaya başlandı. Ülkemizde iletim ve dağıtım hatlarına görevli dağıtım şirketleri tarafından izolatör aparatlar yerleştirilerek iletim ve dağıtım hatlarının izolasyonları sağlandı. Böylece hem kuşların zarar görmesi hem de kuşların çarpması sonucu elektrik kesintilerinin önüne geçilmiş oldu. Kuş göçlerinin elektrik kesintilerine sebep olması konusunda alınan bu önlemler hem doğayı koruma bilincinde kaydedilen aşamayı hem de elektrik sürekliliğinin korunması konusundaki hassasiyeti göstermektedir.